Wat is het vertrouwensbeginsel?

Joost Jaspers

Heeft jouw gemeente beloften gedaan en zijn deze vervolgens niet waargemaakt? Of heb je het gevoel dat er niet gehandhaafd wordt zoals dat volgens het beleid van je gemeente zou moeten? Dan bestaat er een kans dat het vertrouwensbeginsel geschaad is.

Wil je weten wat dit beginsel precies inhoudt en hoe getoetst wordt of de overheid zich wel aan de regelgeving houdt? Hier vind je alle noodzakelijke informatie over deze belangrijke regel tussen burger en overheid.

Wat is het vertrouwensbeginsel?

Als burger heb je bepaalde rechten en plichten, maar dat geldt ook voor de overheid. Dat betekent dat gemeentes, provincies en rijksoverheden zich aan enkele regels moeten houden. Het vertrouwensbeginsel is daarbij ontzettend belangrijk. Dit houdt namelijk in dat je er als burger op moet kunnen vertrouwen dat een bestuursorgaan (zoals je gemeente of het provinciebestuur) zich aan een bepaald beleid houdt. Doet de gemeente een toezegging of maakt deze een afspraak? Dan is het belangrijk dat deze afspraken ook worden nagekomen. Dit vertrouwen in elkaar vormt de basis van een relatie tussen jou als burger en de gemeente

In sommige gevallen wordt het vertrouwensbeginsel geschonden. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer een gemeente bepaalde toezeggingen doet die niet worden nagekomen. Denk aan een ambtenaar die jouw erf inspecteert en hier een schuurtje vindt dat zonder vergunning is gebouwd. De ambtenaar geeft aan dat de gemeente niet gaat handhaven, maar twee weken later ontvang je toch een brief waarin staat dat de schuur gesloopt moet worden. In dat geval kan het zo zijn dat het vertrouwensbeginsel is geschaad. De ambtenaar doet namelijk beloften die niet worden nagekomen.

Hoe wordt het vertrouwensbeginsel beoordeeld?

Ben je het niet eens met een beslissing van een bestuursorgaan en vind je dat het vertrouwensbeginsel geschaad is? Dan kun je de situatie door een rechter laten beoordelen. Hij of zij beoordeelt de situatie in drie stappen:

  1. Is er een toezegging gedaan?

Voordat het vertrouwensbeginsel geschonden kan worden, moet er een toezegging zijn gedaan. Denk hierbij aan een belofte die de overheid direct of indirect heeft gedaan.

  1. Is die toezegging namens een bestuursorgaan gedaan?

Heeft de rechter vastgesteld dat er een toezegging is gedaan, dan is de vraag wie daarvoor verantwoordelijk is. Een privégesprek met een ambtenaar staat namelijk niet altijd gelijk aan een officiële uitspraak van een bestuursorgaan. Ook het advies van een baliemedewerker mag niet worden gezien als een toezegging van de overheid.

  1. Moet het gewekte vertrouwen worden nagekomen?

Je hebt een officiële toezegging van een overheidsorgaan gekregen, maar betekent dat ook dat deze belofte moet worden waargemaakt? In sommige gevallen is dat niet zo. Soms zijn er namelijk zwaarder wegende belangen, waardoor de overheid zijn belofte niet kan nakomen. Denk bijvoorbeeld aan wetgeving die dat verbiedt of aan andere betrokkenen die zwaar worden benadeeld als de belofte wordt nagekomen.

Is het antwoord op al deze drie vragen “ja”? Dan is het vertrouwensbeginsel geschaad en kan het zo zijn dat de overheid beslissingen moet terugdraaien of een vergoeding moet aanbieden.

Waarom is het vertrouwensbeginsel lastig te handhaven?

Het is niet altijd makkelijk om te weten of er sprake is van schending van het vertrouwensbeginsel. Dat komt doordat dit probleem vaak te maken heeft met perceptie: hoe beleef jij een gesprek met een overheidsorgaan?

Misschien is de ambtenaar ervan overtuigd dat hij geen officiële beloften namens de overheid heeft gemaakt, maar jij kunt de ervaring hebben dat je wel een toezegging hebt gekregen. Doordat het vaak over mondelinge afspraken gaat, is het lastig om vast te stellen wie het bij het rechte eind heeft.

Algemene beginselen behoorlijk bestuur

Wil je meer weten over de algemene beginselen van behoorlijk bestuur:

Hulp nodig van een advocaat?

Heb je een conflict met je gemeente of een ander overheidsorgaan en komt daar het vertrouwensbeginsel bij kijken? Dan is het nuttig om samen te werken met een ervaren advocaat. Dit probleem is namelijk erg complex en niet heel duidelijk aan regels gebonden.

Hierdoor kun je al snel het gevoel krijgen dat je als burger weinig te zeggen hebt. Een goede advocaat kent je rechten en is in staat om te bewijzen dat jouw vertrouwen geschaad is. Ik help je tijdens dit ingewikkelde proces

Gerelateerde informatie

Heb je deze artikelen al gelezen:

Contact

Heb je vragen? Neem gerust contact met mij op.