Verbod op détournement de procédure: wat houdt dit in?

Joost Jaspers

Als burger moet je je aan allerlei verschillende regeltjes houden, zo ben je bijvoorbeeld verplicht om belasting te betalen en mag je geen strafbare feiten plegen. De overheid (waaronder de provincie en de gemeente) moet zich echter ook aan een aantal regels houden. Het verbod op détournement de procédure is hier een voorbeeld van.

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur

In de wet en de jurisprudentie zijn een aantal algemene regels te vinden waaraan de overheid zich moet houden in haar omgang met de burger. Deze regels worden de algemene beginselen van behoorlijk bestuur genoemd. Er zijn twee soorten algemene beginselen van behoorlijk bestuur:

  • De materiële beginselen gaan over de inhoud van overheidsbesluiten. Een voorbeeld van een materieel beginsel is het gelijkheidsbeginsel. Dit beginsel houdt in dat de overheid burgers in identieke situaties op dezelfde manier moet behandelen.
  • De formele beginselen gaan over de totstandkoming van overheidsbesluiten. Een voorbeeld van een formeel beginsel is het verbod op détournement de procédure. Dit verbod staat in dit artikel centraal.

Wat is het verbod op détournement de procédure?

In de wet zijn verschillende procedures te vinden. Niet alle procedures zijn echter even gunstig voor de burger: de ene procedure biedt meer bescherming voor de burger dan de andere. Het verbod op détournement de procédure houdt in dat de overheid verplicht is om te kiezen voor de procedure die de meeste rechtsbescherming biedt aan de burger. Het verbod op détournement de procédure kan dan ook letterlijk worden vertaald als een verbod op de verdraaiing (‘détournement’) van procedures (‘procédure’).

De rechtsbescherming van de burger jegens de overheid

Als er verschillende procedures beschikbaar zijn, dient de overheid dus te kiezen voor de procedure die de meeste rechtsbescherming biedt. Hiermee rijst echter een volgende vraag: wat wordt er precies bedoeld met het begrip rechtsbescherming? Er is sprake van rechtsbescherming wanneer de burger de mogelijkheid heeft om een rechtsmiddel aan te wenden als hij het niet eens is met een bepaalde handeling of beslissing van de overheid.

Een bestuursorgaan of rechter zal in dat geval de rechtmatigheid van de handeling of beslissing beoordelen.

De ene procedure biedt meer rechtsbescherming dan de andere. Een procedure waarbij drie rechtsmiddelen openstaan, biedt bijvoorbeeld meer rechtsbescherming dan een procedure waarbij slechts één rechtsmiddel kan worden aangewend. Ook de rol van de rechter is van belang: hoe actiever de rol van de rechter, hoe hoger de rechtsbescherming. Tot slot kan er worden gekeken naar de kosten en de termijnen van de rechtsmiddelen: dure rechtsmiddelen met korte, strikte termijnen bieden minder rechtsbescherming dan rechtsmiddelen met lange termijnen en lage griffierechten.

Een voorbeeldsituatie

Het verbod op détournement de procédure kan het best worden geïllustreerd aan de hand van een voorbeeld. Stel dat de gemeente eigenaar is van een stuk grond. Op een gegeven moment wordt er op dit stuk grond een woonwagen gezet. De woonwageneigenaar heeft hiervoor geen vergunning.

Stel dat de wet niet voorschrijft hoe de overheid dit moet aanpakken. De overheid kan in dit geval twee dingen doen: zij kan een civielrechtelijke procedure tegen de woonwageneigenaar starten, maar zij kan ook voor een publiekrechtelijke procedure kiezen.

Aangezien de publiekrechtelijke procedure meer rechtsmiddelen biedt dan de civielrechtelijke variant en de rechter hier een actievere rol aanneemt, kan worden geconcludeerd dat de publiekrechtelijke procedure meer rechtsbescherming biedt dan de civielrechtelijke variant. Op basis van het verbod op détournement de procédure is de overheid verplicht om voor de publiekrechtelijke procedure te kiezen.

Algemene beginselen behoorlijk bestuur

Wil je meer weten over de algemene beginselen van behoorlijk bestuur:

Schakel de hulp in van Jaspers Advocatuur

Heb je een juridisch conflict met de gemeente en heb je het vermoeden dat de gemeente handelt in strijd met het verbod op détournement de procédure? Ik help je graag. We kijken samen naar jouw situatie en de relevante regelgeving. Als jouw zaak kans van slagen heeft, doen we een voorstel voor eventuele vervolgstappen. Er zijn twee mogelijke vervolgstappen: het starten van onderhandelingen met de gemeente of procederen tegen de gemeente.

 

Gerelateerde informatie

Heb je deze artikelen al gelezen:

Contact

Heb je vragen neem gerust contact met mij op.