Evenredigheidsbeginsel: beperken van negatieve gevolgen voor betrokken partijen

Joost Jaspers

Net als burgers moet ook de overheid zich aan de wet houden. Binnen het bestuursrecht is er dan ook sprake van een algemene set geschreven en ongeschreven regels. Ingrijpen door de overheid kan ingrijpend zijn voor de burger.

Een besluit dat de overheid neemt mag daarom niet onevenredig zijn en in verhouding staan tot het doel. Dat is waar het evenredigheidsbeginsel grotendeels over gaat. Welke plek heeft het evenredigheidsbeginsel in de algemene beginselen behoorlijk bestuur, hoe wordt dit beginsel getoetst en hoe handel je als burger in de praktijk indien je benadeeld wordt vanwege een overheidsbesluit?

Evenredigheidsbeginsel versus algemene beginselen behoorlijk bestuur

De spelregels binnen het bestuursrecht worden ook wel de algemene beginselen behoorlijk bestuur genoemd. Naast het evenredigheidsbeginsel maken ook andere beginselen deel uit de spelregels: zorgvuldigheidsbeginsel, vertrouwensbeginsel, rechtszekerheidsbeginsel, verbod op willekeur, gelijkheidsbeginsel, motiveringsbeginsel, beginsel van fair play en het verbod op vooringenomenheid.

Bij het evenredigheidsbeginsel gaat men er vanuit dat overheidshandelen ingrijpend kan zijn voor jou als burger. Soms krijg je te maken met nadelige gevolgen en dit mag jou als burger niet onnodig schaden. Gebeurt dit wel, dan dient de overheid je op een bepaalde manier te compenseren.

Wat is het evenredigheidsbeginsel?

Bij het evenredigheidsbeginsel gaat het er dus om dat een besluit zo min mogelijk negatieve of nadelige gevolgen heeft voor betrokken personen of partijen. Soms moeten de belangen van een (rechts)persoon worden geschaad om het algemeen belang te dienen.

Echter moeten die nadelige gevolgen zoveel mogelijk worden beperkt en evenredig zijn aan de noodzakelijke handelingen. Het is daarom aan jou om na te gaan of je niet op onredelijke wijze last heb van een beslissing die de overheid neemt. Zo ja, dan kan je bezwaar aantekenen en je daarin laten bijstaan door een advocaat gespecialiseerd in bestuursrecht.

Hoe wordt het evenredigheidsbeginsel beoordeeld?

Het evenredigheidsbeginsel wordt getoetst aan de hand van een drietal elementen:

Het moet een nationale maatregel zijn om het te beschermen belang ook daadwerkelijk te beschermen.
De maatregel moet onmisbaar of noodzakelijk zijn. Een minder belastend alternatief is niet mogelijk waardoor de overheid kiest voor deze noodzakelijke maatregel.
De maatregel moet in verhouding staan tot het doel en de belangen van directe betrokkenen zo min mogelijk schaden.

Het komt er dus op neer dat een maatregel evenwichtig moet zijn zónder al te nadelige consequenties voor betrokkenen.

Evenredigheidsbeginsel in de praktijk

Een voorbeeld ter illustratie helpt om het begrip evenredigheidsbeginsel te verduidelijken. Stel dat er veiligheidsrisico’s zijn geconstateerd zodat de lokale overheid of provincie het besluit neemt om een weg af te sluiten. Dit is voor burgers wellicht te zien, maar als je werkzaam bent als ondernemer kan dit vervelende consequenties met zich meebrengen. Want lukt het leveranciers nog wel om hun lading bij jou te lossen?

Een volledige afsluiting van de weg kan daarom in strijd zijn met het evenredigheidsbeginsel. In zo’n situatie is het beter om een tijdelijke of gedeeltelijke afsluiting te overwegen. Dit is ingewikkelder voor de overheid, maar wel in het belang van alle betrokkenen.

Advocaat inschakelen

Ben je het niet eens met een besluit dat de overheid neemt en wil je met succes bezwaar aantekenen of de beslissing aanvechten? Maak het jezelf gemakkelijk en schakel een advocaat in die gespecialiseerd is in bestuursrecht.

Even voorstellen

Mijn naam is Joost Jaspers. Ik ben als advocaat gespecialiseerd in Frans Recht en overheidsrecht. Het betekent dat ik je kan helpen wanneer:

je een conflict hebt met de gemeente of een andere overheidsinstelling
je tegen juridische problemen aanloopt in Frankrijk en op zoek bent naar een specialist in Frans Recht.

Ik ben gevestigd als advocaat in Brabant, maar actief in heel Nederland. Vanuit mijn kantoor in Gilze-Rijen (tussen Tilburg en Breda) help ik met mijn klanten in heel Nederland (en steeds vaker ook in Frankrijk). Meestal werk ik op kantoor, maar communiceren kan via telefoon, e-mail of online. De moderne technieken stellen me in staat een beeld te krijgen van elke situatie in Nederland. Afspraken op locatie blijven natuurlijk altijd mogelijk.

Gerelateerde informatie

Heb je deze artikelen al gelezen:

Contact

Heb je vragen neem gerust contact met mij op.