Wat is een besluit?

Het begrip besluit is een kernbegrip in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Het antwoord op de vraag of een handeling van een bestuursorgaan een besluit is, is van belang voor de vraag of bezwaar of beroep mogelijk is.Volgens artikel 1:3 van de Awb is een besluit een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling. Aan al deze eisen moet zijn voldaan. Ontbreekt een van die eisen, dan is er geen sprake van een besluit.

Elementen van besluiten

Ten eerste moet de beslissing op schrift zijn gesteld. Een mondeling besluit is geen besluit in de zin van de Awb maar een handeling.Hierop geldt als uitzondering dat een bestuursorgaan dat bevoegd is om een last onder bestuursdwang op te leggen, in spoedeisende gevallen kan besluiten om bestuursdwang toe te passen. Dit besluit moet daarna dan wel zo snel mogelijk op schrift worden gesteld en bekend gemaakt.

Beslissing

Ten tweede moet er sprake zijn van een beslissing. Er moet een recht of een plicht in het leven worden geroepen.Wanneer bijvoorbeeld voorlichting wordt gegeven of bij het geven van advies over de haalbaarheid van een vergunningaanvraag, is er geen sprake van een beslissing en ontstaat er geen voor bezwaar en beroep vatbaar besluit.

Bestuursorgaan

Ten derde moet de beslissing afkomstig zijn van een bestuursorgaan. Wat dat is staat in artikel 1:1 van de Awb. Een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld of een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed.

Publiekrechtelijk

Ten vierde moet de beslissing haar grondslag vinden in het publiekrecht. Zij moet gebaseerd zijn op wet- of regelgeving die gericht is op de verhouding tussen overheid en burger. Denk aan de regelgeving omtrent ruimtelijke ordening, het verstrekken van uitkeringen, milieu, etc.Tegenover het publiekrecht staat in deze het privaatrecht, het recht dat gaat over de verhouding tussen personen. Denk daarbij aan koopovereenkomsten, huurovereenkomsten, bruikleenovereenkomsten, etc.Een beslissing van een bestuursorgaan om bijvoorbeeld een dienstauto voor de burgemeester te kopen is een privaatrechtelijke rechtshandeling die geregeld wordt door het Burgerlijk Wetboek. De beslissing heeft geen publiekrechtelijke grondslag en is dus geen besluit.

Rechtshandeling

Ten vijfde moet er sprake zijn van een rechtshandeling. Dat wil zeggen in de verhouding tussen het bestuursorgaan en degene tot wie het besluit zich richt ontstaan rechten of verplichtingen.Zo is het rechtsgevolg van een omgevingsvergunning voor het bouwen, het recht om te mogen bouwen. Het rechtsgevolg van een last onder dwangsom om een schuur af te breken brengt de verplichting met zich om die schuur af te breken. Het rechtsgevolg van een besluit om een uitkering te verstrekken is het recht op een uitkering.

Soorten besluiten

Als aan al deze elementen is voldaan, is er sprake van een besluit. Er zijn twee soorten besluiten: besluiten van algemene strekking en beschikkingen. Een besluit van algemene strekking bevat algemene regels. Een beschikking is op een of meer individuen of individuele situaties gericht. Als regel geldt dat alleen tegen beschikkingen bezwaar of beroep mogelijk is.De aard van de handeling van een overheid bepaalt altijd of en zo ja welke, rechtsmiddelen er open staan. Als je een brief van de gemeente krijgt is het altijd goed om eerst te kijken of deze de elementen uit de opsomming hierboven bevat.Zijn alle elementen aanwezig dan is er sprake van een besluit. Vervolgens kijk je of het om een individuele situatie gaat. Als dat het geval is, is het een beschikking en staat de weg naar bezwaar en beroep open.Tip: elk besluit hoort een rechtsmiddelenclausule te bevatten. Dat is een beschrijving onderaan het besluit dat bezwaar of beroep mogelijk is, hoe je dat moet doen en welke termijn er geldt.