Een dwangsom wordt ook wel een reparatoire sanctie genoemd. Dit is een drukmiddel waarmee een overheidsinstantie kan zorgen dat een gevaarlijke, onwettelijke of overlastgevende situatie beëindigd wordt. In principe kun je het zien als een dreigmiddel: wanneer je deze illegale situatie niet verandert, ben je verplicht om de dwangsom te betalen. Het bedrag is meestal afhankelijk van de ernst van de situatie.
Wanneer de overheid een illegale situatie ontdekt, zullen ze een begunstigingstermijn opstellen. Deze termijn geeft aan binnen hoeveel weken of maanden de situatie moet zijn opgelost. Zorg je ervoor dat de situatie volgens de regels wordt aangepast? Dan hoef je dus niets te betalen. Haal je de termijn niet, dan moet je het opgelegde bedrag wel betalen. In officiële termen noem je dit het verbeuren van de dwangsom.
Een bestuursrechtelijke dwangsom kan alleen maar worden opgelegd door een overheidsorgaan. Dat kan de gemeente zijn, maar het is ook mogelijk dat de provincie, de staat of een omgevingsdienst een dwangsom oplegt. In de praktijk is het vooral de gemeente die er het meeste voor kiest om deze maatregel te hanteren. Dat heeft een simpele reden: de gemeente staat vaak meer in contact met de burger en hanteert bovendien allerlei soorten regels. Zowel particulieren als bedrijven kunnen een dwangsom opgelegd krijgen.
Het opleggen van een dwangsom gebeurt om verschillende redenen. In de basis moet er een onrechtmatige situatie zijn, oftewel een overtreding. Dit kunnen allerlei kleine en grote zaken zijn die in strijd zijn met de regelgeving van jouw gemeente of provincie. Zo is het mogelijk om een dwangsom opgelegd te krijgen wanneer je iets bouwt waar je geen vergunning voor hebt aangevraagd. Daarnaast is het onrechtmatig gebruik van een pand een reden om een dwangsom opgelegd te krijgen. Denk hierbij aan een gewoon woonhuis dat je, zonder toestemming van de gemeente, als winkelpand gebruikt. Dit is in strijd met het bestemmingsplan en daarom een onrechtmatige situatie.
Zie ook: Waar kun je een dwangsom voor krijgen?
Ook overlastgevende en gevaarlijke situaties kunnen een reden voor een dwangsom zijn. Zo gebruikt de gemeente deze maatregel soms om langdurige geluidsoverlast tegen te gaan. Ook een gebrek aan brandveiligheid en het overtreden van milieuvoorschriften horen bij de mogelijke situaties waarbij je een dwangsom kunt ontvangen. Deze maatregel wordt niet alleen bij particulieren toegepast, maar ook bij bedrijven. Zo kunnen cafés een dwangsom riskeren wanneer zij zich niet aan de opgelegde sluitingstijden houden of terrasmeubels op de openbare weg plaatsen. Kortom: er zijn ontelbaar veel situaties waarin een dwangsom kan worden opgelegd.
Het is altijd mogelijk om bezwaar te maken tegen een dwangsom. Zodra de overheid een brief stuurt waarin de dwangsom wordt aangekondigd, kun je jouw zienswijze bekendmaken. Hierin geef je aan waarom je niet akkoord gaat met het besluit. De overheid kan de dwangsom vervolgens heroverwegen of deze officieel opleggen. Vanaf dat moment kun je een bezwaarschrift indienen. De bezwaarschriftencommissie bekijkt je argumenten, maar ook die van de overheid. Zij brengen vervolgens een advies uit, wat de overheid in de meeste gevallen gewoon opvolgt.
Zie ook: Bezwaar maken tegen een dwangsom, hoe werkt dit?
Het bezwaarproces kan enkele maanden duren, terwijl de termijn van de dwangsom nog gewoon doorloopt. Je kunt ervoor kiezen om de situatie toch aan te passen voordat de termijn verstrijkt, maar dat is zonde wanneer je vindt dat de dwangsom onrechtmatig is. Daarom is er de voorlopige voorziening. Deze kun je aanvragen wanneer je bezwaar aantekent. Hierbij schat een rechter in hoe groot de kans is dat je bezwaren terecht zijn. Heb je een kans van slagen, dan krijg je uitstel tot je bezwaar behandeld is.
Het is geen eenvoudige klus om een bezwaarschrift op te stellen en in te dienen. Je moet in staat zijn om jouw argumenten duidelijk en overtuigend over te brengen. Bovendien is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de huidige wetgeving, zodat je precies weet of jouw bezwaar wel of niet rechtmatig is. Een goede advocaat helpt hierbij en zorgt ervoor dat het proces zo makkelijk mogelijk wordt. Dat vergroot jouw kans van slagen wanneer je bezwaar maakt tegen een dwangsom.
Mijn naam is Joost Jaspers. Ik ben als advocaat gespecialiseerd in Frans Recht en overheidsrecht. Het betekent dat ik je kan helpen wanneer:
Ik help je bij:
Ik ben gevestigd als advocaat in Brabant, maar actief in heel Nederland. Vanuit mijn kantoor in Gilze-Rijen (tussen Tilburg en Breda) help ik met mijn klanten in heel Nederland (en steeds vaker ook in Frankrijk). Meestal werk ik op kantoor, maar communiceren kan via telefoon, e-mail of online. De moderne technieken stellen me in staat een beeld te krijgen van elke situatie in Nederland. Afspraken op locatie blijven natuurlijk altijd mogelijk. 
Heb je deze artikelen al gelezen:
Heb je vragen neem gerust contact met mij op.