Onteigening: wat is het en hoe maak je bezwaar?

Wanneer de overheid grond nodig heeft, kan dit normaal gesproken gewoon gekocht worden. Maar wat gebeurt er als de overheid een stuk grond nodig heeft dat in het bezit is van een ondernemer of particulier? Wanneer het niet mogelijk is om tot een overeenkomst te komen, kan de overheid ervoor kiezen om over te gaan op onteigening. Maar wat houdt dit in en hoe kun je er bezwaar tegen maken?

Wat is onteigening?

Onteigening is een wetgeving die ervoor zorgt dat de overheid grond over kan kopen van bedrijven of particulieren. In deze situatie wordt een ondernemer of particulier gedwongen om zijn grond te verkopen. De overheid moet wel een goede reden hebben om een bepaald stuk grond te willen claimen.

Er wordt daarom ook wel gezegd dat de overname van de grond in het algemeen belang moet zijn. Daarnaast moet de overheid ook nog aan een aantal andere voorwaarden voldoen voordat ze jouw grond over kunnen kopen. Wordt een stuk grond uiteindelijk toch onteigend? Dan wordt ook alles wat daar vast op staat eigendom van de overheid, dus ook huizen, schuren en andere bouwwerken.

Wanneer kan onteigening plaatsvinden?

Er zijn verschillende situaties waarin de overheid ervoor kan kiezen om een onteigeningsprocedure te starten. Bijvoorbeeld wanneer de overheid nieuwe infrastructuur aan wil leggen op grond die in het bezit is van een bedrijf of particulier. Hierbij kun je denken aan de volgende projecten:

• Een nieuw wegennetwerk
• Een brug
• Een spoorweg
• Een waterweg

Daarnaast is het ook mogelijk dat de overheid de grond nodig heeft voor een ander grootschalig project, zoals de aanleg van een nieuw industrieterrein of om plaats te maken voor een nieuwbouwwijk. De overheid kan daarnaast ook grond nodig hebben om een natuurgebied aan te leggen. Kortom, er zijn talloze situaties waarin de overheid een stuk grond dat in het bezit is van andere partijen nodig kan hebben.

Bezwaar maken tegen onteigening

Voordat de overheid tot onteigening overgaat, wordt eerst onderhandeld om een goede verkoopprijs en schadevergoeding vast te stellen. Worden beide partijen het niet met elkaar eens? Dan wordt er tot onteigening overgegaan. Het is natuurlijk niet niks wanneer de overheid je zomaar wil dwingen om je grond op te geven. Misschien heb je de grond nog nodig om je onderneming verder uit te breiden of had je toekomstige bouwplannen. Daarom wordt de onteigening altijd door een rechter behandeld, zodat je bezwaar kunt maken. Deze procedure bestaat uit verschillende delen.

Voor de rechter verschijnen

Wanneer het proces voor onteigening is begonnen, ontvang je een uitnodiging om voor de rechter te verschijnen. Dat wordt ook wel een dagvaarding genoemd. De overheid is hierbij de eiser en jij bent de gedaagde. Vervolgens krijg je de mogelijkheid om op deze dagvaarding te reageren. Hierbij kun je samen met jouw advocaat bewijsstukken verzamelen die aantonen dat de onteigening onterecht is. Deze worden vervolgens naar de rechtbank gestuurd, zodat ze in behandeling kunnen worden genomen tijdens de eerste zitting.

Definitieve uitspraak

In een eerste zitting bekijkt de rechter of de onteigening terecht is. Hij controleert of de overheid aan alle voorwaarden voldoet, maar behandelt ook jouw bewijsstukken. Aan de hand van deze informatie kan hij meestal een uitspraak doen. Wordt de onteigening toegekend tijdens de eerste zitting? Dan kun je bezwaar maken, waardoor er een tweede zitting wordt gepland. Tijdens deze tweede zitting kunnen enkele experts aan het woord komen, zoals een makelaar of een taxateur. Nadat alle partijen aan het woord zijn geweest, komt er een definitieve uitspraak.

Het belang van een advocaat

Een onteigeningsprocedure kan veel tijd en energie in beslag nemen. Bovendien is het belangrijk om te weten of je in je recht staat om bezwaar te maken. Daarom is het raadzaam om de hulp in te schakelen van een goede advocaat. Hij of zij kan je helpen met het verzamelen van bewijsstukken, zodat je duidelijk kunt maken dat jij recht hebt op je eigen grond. Bovendien kan een advocaat het woord doen tijdens de zittingen. Zo weet jij dat je er alles aan hebt gedaan om de onteigening van jouw grond tegen te gaan.

Joost Jaspers, Advocaat Overheidsrecht

Zelf procederen tegen de gemeente is niet verstandig. In mijn praktijk gebeurt het (te) vaak dat mensen stuk lopen op het ambtelijk apparaat. Ze hebben geen juridische bagage en kennen de juiste ingangen niet. Daarnaast is het lastig om de consequenties van een bepaalde actie te overzien.