Beginsel van fair play: open en eerlijk handelen van bestuursorganen

Het beginsel van fair play moet ervoor zorgen dat bestuurlijke organen en gemeenten eerlijk handelen wanneer ze besluiten nemen. Soms gebeurt het dat gemeenten vooringenomen zijn en de procedure bemoeilijken. In dergelijke gevallen kan een rechter het besluit vernietigen.

Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

Om de rechtszekerheid te beschermen moeten bestuursorganen de beginselen van behoorlijk bestuur naleven. Deze materiële en formele beginselen garanderen dat het bestuursorgaan op een deugdelijke manier besluiten neemt en dat verzoeken van burgers correct en eerlijk worden opgevolgd. Een van deze beginselen is het beginsel van fair play.

Wat is het beginsel van fair play?

Het beginsel van fair play is geformuleerd in de Algemene wet bestuursrecht, maar vindt haar oorsprong al in de jaren ’50 van de twintigste eeuw. Het houdt in dat het bestuursorgaan publieke taken moet vervullen zonder vooringenomenheid en dat het zich daarbij open en eerlijk moet gedragen. In de praktijk heeft het beginsel van fair play een aantal raakvlakken met het onpartijdigheidsbeginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel. Het klopt inderdaad dat het open vizier welke het beginsel van fair play vergt, geen ruimte biedt voor partijdigheid of onzorgvuldigheid.

Beslissingen mogen niet in strijd zijn met het beginsel van fair play

Wanneer een rechter een besluit of beslissing toetst, houdt hij of zij rekening met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. De rechter zal dan ook altijd nagaan of het bevoegd gezag het beginsel van fair play respecteerde. Dat zal bijvoorbeeld niet het geval zijn wanneer een bestuursorgaan onredelijk talmt, waardoor het voor een burger moeilijk wordt om zijn recht uit te oefenen. In zo’n geval kan de rechter het besluit vernietigen.

Laat het wel duidelijk zijn dat het beginsel van fair play niet eenvoudig te omlijnen is en dat er lang niet altijd overeenstemming bestaat over het zelfstandig statuut van het beginsel van fair play, laat staan over de reikwijdte ervan. Het zal dan ook per geval bekeken moeten worden of het beginsel van fair play aanleiding kan geven tot een vernietiging van een besluit. Hierbij moet met alle factoren rekening worden gehouden, waarbij met name de manier waarop het bestuursorgaan zich gedroeg van belang is.

Voorbeelden van bescherming door het beginsel van fair play

Het beginsel van fair play biedt, in combinatie met de andere beginselen, de bescherming die burgers ten aanzien van bestuursorganen behoeven. Ze garanderen dat bestuurlijke organen zich gedragen zoals we het van hen mogen verwachten.

Omgevingsvergunning

Als praktisch voorbeeld: een college moest een beslissing nemen over de aanvraag van een omgevingsvergunning om een varkensstal uit te breiden. Het college ondernam langdurig geen actie en kreeg daarbij dwangsommen opgelegd door de rechtbank.

Pas na lang wachten werd de omgevingsvergunning afgewezen op basis van een enkele grond, terwijl het college zich het recht voorbehield om ook op andere gronden te weigeren. Omdat het college niet meteen alle gronden opsomde, gedroeg het zich niet op een eerlijke manier ten opzichte van de aanvrager. Daarop oordeelde de rechtbank dat er sprake was van een schending van het fair play-beginsel.

Aanvraag ligplaatsvergunning

Een tweede voorbeeld vinden we bij een aanvraag om een ligplaatsvergunning in te nemen. Op het moment van de aanvraag was er geen verbod van toepassing, want het college had nog geen plaatsen aangewezen waarop het verbod zou gelden. Het college wees de aanvraag niettemin af.

De bezwaarprocedure werd vervolgens op verzoek van het college stilgelegd. Hierdoor kon men het aanwijzingsbesluit, waarbij wel een verbod van toepassing was, doorvoeren voordat men de aanvraag in bezwaar kon handhaven. Ook hier oordeelde de rechter dat het beginsel van fair play was geschonden en dat het college zich niet eerlijk opstelde.

Neem contact op met Jaspers Advocaat

Heb je een conflict met je gemeente en lijkt de gemeente daarbij niet helemaal eerlijk te handelen? Dan kan er inderdaad sprake zijn van een schending van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Algemene beginselen behoorlijk bestuur

Wil je meer weten over de algemene beginselen van behoorlijk bestuur:

• Vertrouwensbeginsel / Beroep op gelijkheidsbeginsel / Zorgvuldigheidsbeginsel / Specialiteitsbeginsel / Verbod op vooringenomenheid / Verbod op détournement de procédure

Even voorstellen

Mijn naam is Joost Jaspers. Ik ben als advocaat gespecialiseerd in Frans Recht en overheidsrecht. Het betekent dat ik je kan helpen wanneer:

• je een conflict hebt met de gemeente of een andere overheidsinstelling
• je tegen juridische problemen aanloopt in Frankrijk en op zoek bent naar een specialist in Frans Recht.

Ik ben gevestigd als advocaat in Brabant, maar actief in heel Nederland. Vanuit mijn kantoor in Gilze-Rijen (tussen Tilburg en Breda) help ik met mijn klanten in heel Nederland (en steeds vaker ook in Frankrijk). Meestal werk ik op kantoor, maar communiceren kan via telefoon, e-mail of online. De moderne technieken stellen me in staat een beeld te krijgen van elke situatie in Nederland. Afspraken op locatie blijven natuurlijk altijd mogelijk.

Gerelateerde informatie

Heb je deze artikelen al gelezen:

• Wat is de geschillenregeling in relatie tot de bijstandsverzekering?
• Second opinion bij conflict met de gemeente (overheidsrecht of bestuursrecht)
• Second opinion en de rechtsbijstandverzekering: hoe werkt het?

Contact

Heb je vragen neem gerust contact met mij op.